Wat is het?
Onder de voet loopt een dik en stevig peesblad: de fascia plantaris. Deze begint aan het hielbeen en loopt tot aan de basis van de tenen. Het is weinig elastisch en dient voornamelijk voor het ondersteunen van de voetboog tijdens het rechtstaan, stappen en lopen.
De diagnose fasciitis plantaris betekent dat je een ontsteking hebt aan dit peesblad, meestal ter hoogte van de aanhechting aan het hielbeen. Een heleboel mensen, zeker niet alleen lopers, zullen in hun leven last krijgen van deze blessure. In de volksmond wordt deze hevige, aanhoudende pijn aan de hiel wel eens ‘hielspoor’ genoemd, maar dit is niet correct. Hielspoor betreft een beenderig aangroeisel, dit wordt vaak aangetroffen zonder het ontstaan van pijn.
Onder de voet loopt een dik en stevig peesblad: de fascia plantaris. Deze begint aan het hielbeen en loopt tot aan de basis van de tenen. Het is weinig elastisch en dient voornamelijk voor het ondersteunen van de voetboog tijdens het rechtstaan, stappen en lopen.
De diagnose fasciitis plantaris betekent dat je een ontsteking hebt aan dit peesblad, meestal ter hoogte van de aanhechting aan het hielbeen. Een heleboel mensen, zeker niet alleen lopers, zullen in hun leven last krijgen van deze blessure. In de volksmond wordt deze hevige, aanhoudende pijn aan de hiel wel eens ‘hielspoor’ genoemd, maar dit is niet correct. Hielspoor betreft een beenderig aangroeisel, dit wordt vaak aangetroffen zonder het ontstaan van pijn.
Wat zijn de symptomen?
De voornaamste klacht is pijn aan de binnen- of onderzijde van de hiel bij de eerste stappen in de ochtend of na lang zitten. Dit kan na enkele minuten al verminderen of verdwijnen. Symptomen zijn niet altijd even sterk aanwezig en kunnen op en af gaan in de loop van de dag. Ze worden bijna steeds erger door belastende activiteiten.
De voornaamste klacht is pijn aan de binnen- of onderzijde van de hiel bij de eerste stappen in de ochtend of na lang zitten. Dit kan na enkele minuten al verminderen of verdwijnen. Symptomen zijn niet altijd even sterk aanwezig en kunnen op en af gaan in de loop van de dag. Ze worden bijna steeds erger door belastende activiteiten.
Wat zijn de oorzaken?
De fascia plantaris raakt ontstoken door te grote krachten en is een typisch overbelastingsletsel. Het komt voor in elke leeftijdscategorie, niet alleen bij sporters. Vaak is het een combinatie van factoren en de belangrijkste sommen we even op:
Specifiek voor lopers:
Hoe is het te behandelen?
Bij zeer milde of recente klachten kun je tijdelijk minder of op een zachte ondergrond lopen. Enkele dagen ontstekingsremmers nemen kan de pijn in de acute fase verzachten.
Verder is het belangrijk om zowel de kuitspieren als de plantaire fascia vaak te stretchen. Dit kun je bvb doen door halverwege met de voeten op een traptrede te gaan staan en de hielen laten zakken. Een andere truc is de voet rollen op een tennisbal of een flesje (gekoeld) water.
Blijf je echter ondanks deze hulpmiddelen last houden, kun je best overleggen met je huisarts of specialist. Een echo kan worden genomen om na te gaan hoe de staat van het peesblad is, een radiografie is soms nodig om andere oorzaken uit te sluiten. De arts zal, afhankelijk van je last, verdere therapie voorstellen.
Steunzolen
Op maat gemaakt steunzolen zijn de basis van elke verdere behandeling. Ze geven een betere ondersteuning van de voet, voorkomen overdreven pronatie en hebben een verzachting aan de hiel om overbelasting te reduceren.
Nachtspalk
Een nachtspalk of ‘Strassburg sok’ wordt gedragen om de kuitspieren en fascia plantaris op te rekken. Het slapen kan hierdoor lastiger worden.
Kinesitherapie
De kiné kan je helpen met het aanleren van stretchoefeningen en zorgen dat ze correct worden uitgevoerd. Vaak zullen ze manueel werken of een van de vele beschikbare apparaten gebruiken om de spanning en ontsteking weg te werken. Spreek af met je kinesist om een overzicht te krijgen van de mogelijkheden.
Shockwave therapie
Schokgolven versnellen het natuurlijke genezingsproces en verbeteren de bloedcirculatie. De behandeling kan pijnlijk zijn, maar geeft vaak na enkele beurten al minder klachten.
Injectie
Een inspuiting met cortisone, een sterke ontstekingsremmende stof, kan worden gegeven aan de binnenzijde van de hiel. Let op, dit geeft soms enkele dagen irritatie alvorens de pijn te verlichten.
PRP
Bij ‘Plaatjes-rijk plasma’ wordt je eigen bloed afgenomen en na bewerking ingespoten in de pees. Hierdoor komen cellen met genezingspotentieel rond de fascia plantaris. Nadeel: het is een dure therapie.
Operatief
Als alle maatregelen falen en je aandoening al langer dan een jaar bezig is kun je een operatie overwegen. Alvorens verder te gaan met chirurgie, moet steeds gedacht worden aan een andere oorzaak voor de klachten (bv een stressfractuur van het hielbot of een geknelde zenuw).
2 manieren om dit te opereren:
Operaties zijn verbonden met risico's en complicaties en niet alle patiënten zijn volledig pijnvrij na chirurgie.
Hoe is dit te voorkomen?
Vergeet niet dat dit een ongevaarlijke en vaak zelflimiterende aandoening is.
De fascia plantaris raakt ontstoken door te grote krachten en is een typisch overbelastingsletsel. Het komt voor in elke leeftijdscategorie, niet alleen bij sporters. Vaak is het een combinatie van factoren en de belangrijkste sommen we even op:
- Overbelasting van de hiel (bv lopen)
- Te korte kuitspieren
- Overpronatie: het naar binnenvallen van de enkel
- Holvoeten
- Staand beroep
- Overgewicht
- Trauma aan de voet
Specifiek voor lopers:
- Slechte of minder geschikte schoenen
- Versleten schoenen
- Steeds lopen op harde ondergrond
- Te snelle toename van het aantal kilometers
Hoe is het te behandelen?
Bij zeer milde of recente klachten kun je tijdelijk minder of op een zachte ondergrond lopen. Enkele dagen ontstekingsremmers nemen kan de pijn in de acute fase verzachten.
Verder is het belangrijk om zowel de kuitspieren als de plantaire fascia vaak te stretchen. Dit kun je bvb doen door halverwege met de voeten op een traptrede te gaan staan en de hielen laten zakken. Een andere truc is de voet rollen op een tennisbal of een flesje (gekoeld) water.
Blijf je echter ondanks deze hulpmiddelen last houden, kun je best overleggen met je huisarts of specialist. Een echo kan worden genomen om na te gaan hoe de staat van het peesblad is, een radiografie is soms nodig om andere oorzaken uit te sluiten. De arts zal, afhankelijk van je last, verdere therapie voorstellen.
Steunzolen
Op maat gemaakt steunzolen zijn de basis van elke verdere behandeling. Ze geven een betere ondersteuning van de voet, voorkomen overdreven pronatie en hebben een verzachting aan de hiel om overbelasting te reduceren.
Nachtspalk
Een nachtspalk of ‘Strassburg sok’ wordt gedragen om de kuitspieren en fascia plantaris op te rekken. Het slapen kan hierdoor lastiger worden.
Kinesitherapie
De kiné kan je helpen met het aanleren van stretchoefeningen en zorgen dat ze correct worden uitgevoerd. Vaak zullen ze manueel werken of een van de vele beschikbare apparaten gebruiken om de spanning en ontsteking weg te werken. Spreek af met je kinesist om een overzicht te krijgen van de mogelijkheden.
Shockwave therapie
Schokgolven versnellen het natuurlijke genezingsproces en verbeteren de bloedcirculatie. De behandeling kan pijnlijk zijn, maar geeft vaak na enkele beurten al minder klachten.
Injectie
Een inspuiting met cortisone, een sterke ontstekingsremmende stof, kan worden gegeven aan de binnenzijde van de hiel. Let op, dit geeft soms enkele dagen irritatie alvorens de pijn te verlichten.
PRP
Bij ‘Plaatjes-rijk plasma’ wordt je eigen bloed afgenomen en na bewerking ingespoten in de pees. Hierdoor komen cellen met genezingspotentieel rond de fascia plantaris. Nadeel: het is een dure therapie.
Operatief
Als alle maatregelen falen en je aandoening al langer dan een jaar bezig is kun je een operatie overwegen. Alvorens verder te gaan met chirurgie, moet steeds gedacht worden aan een andere oorzaak voor de klachten (bv een stressfractuur van het hielbot of een geknelde zenuw).
2 manieren om dit te opereren:
- ‘Release’ van het peesblad: de spanning van de fascia halen door ⅔ van de aanhechting los te maken.
- Het verlengen van de kuitspier: in de kniekuil de aanhechting van de gastrocnemius (een deel van de kuitspier) losmaken om de spanning te verlagen.
Operaties zijn verbonden met risico's en complicaties en niet alle patiënten zijn volledig pijnvrij na chirurgie.
Hoe is dit te voorkomen?
- Degelijke loopschoenen laten aanmeten en tijdig vervangen
- Voet analyse om te kijken als je zooltjes kunt gebruiken
- Wisselende ondergrond
- Regelmatig de kuitspieren stretchen
Vergeet niet dat dit een ongevaarlijke en vaak zelflimiterende aandoening is.